Ethereum’un son dönemdeki önemli gelişmelerinden biri olan “The Verge” aşaması, Ethereum protokolünün verimliliğini, güvenliğini ve merkezsizliğini artırma amacını taşıyor. Ethereum’un kurucu ortağı Vitalik Buterin, “Ethereum protokolünün olası geleceği” serisinin son bölümünde, bu iddialı hedeflere nasıl ulaşılacağına dair derinlemesine bir bakış açısı sunuyor.
Durumsuzluk ve Azaltılmış Depolama İhtiyacı
The Verge’in temel hedeflerinden biri, Ethereum düğümlerinin Ethereum bloklarını doğrularken tüm Ethereum durumunu (hesap bakiyeleri, sözleşme kodları ve depolama gibi) sabit disklerinde tutma zorunluluğunu ortadan kaldırmaktır. Bu “durumsuz” yaklaşım, düğümlerin depolama gereksinimlerini büyük ölçüde azaltabilir. Bu durum, ağın daha erişilebilir olmasına ve kaynak kullanımının daha verimli hale gelmesine olanak tanıyabilir.
Buterin, “Bir düğüm, Ethereum durumunun (hesap bakiyeleri, sözleşme kodu, depolama…) herhangi bir kısmı olmadan bir Ethereum bloğunu doğrulayabilir,” diyor.
Telefonlar ve Akıllı Saatlerde Çalışan Düğümler
The Verge’in bir başka önemli özelliği, Ethereum düğümlerinin akıllı telefonlar ve akıllı saatler gibi daha küçük cihazlarda çalıştırılabilme potansiyelidir. Şu anda, bir Ethereum düğümünü standart bir dizüstü bilgisayarda çalıştırmak teknik olarak mümkün, ancak yüksek veri gereksinimleri, bunu birçok kullanıcı için pratik olmaktan çıkarıyor. The Verge, zincirin doğrulama sürecini o kadar verimli hale getirmeyi hedefliyor ki, her mobil cüzdan, tarayıcı cüzdanı ve hatta akıllı saatler bile bunu varsayılan olarak yapabilecek.
Buterin, gelecekte Ethereum bloklarının doğrulamasının artık yüksek depolama gereksinimleriyle sınırlanmayacağı bir senaryo öngörüyor. Bu durum, küçük cihazların bile Ethereum ağına dahil olmasına olanak tanıyacak ve solo staking’in daha erişilebilir olmasına yol açarak ağın merkezsizliğini artıracaktır.
Geçmiş Verilerin Yönetimi
Mevcut durumda, kullanıcıların büyük miktarda geçmiş veriyi depolamaları gerekiyor, ki bu genellikle birkaç terabaytı buluyor. Bu sorunu hafifletmek amacıyla Buterin, geçmiş verilerin torrent veya Portal ağlarında depolanmasını içeren EIP-4444 gibi çözümleri öneriyor. Ayrıca, işlem listeleri ve makbuz ağaçları gibi maliyetli kanıt yapılarının yerine daha verimli alternatiflerin getirilmesi gerektiğini vurguluyor. Örneğin, Ethan Kissling’in önerdiği işlem ve makbuz yapılarını SSZ (Simple Serialize) formatına taşıma gibi yenilikler, daha verimli bir veri yapısı sunabilir.
Güvenlik ve Kanıt Sistemleri
The Verge aşaması, güvenliği artırmak amacıyla gelişmiş kanıt sistemlerinin kullanımını benimsemeyi hedefliyor. Buterin, Poseidon, Ajtai ve diğer “STARK uyumlu” hash fonksiyonları gibi hash fonksiyonları üzerinde daha fazla güvenlik analizi yapılması gerektiğini belirtiyor. Ayrıca, geleneksel hash fonksiyonlarıyla uyumlu yüksek verimli STARK protokollerinin geliştirilmesi gerektiğine dikkat çekiyor.
Buterin, “‘Muhafazakar’ (veya ‘geleneksel’) hash fonksiyonları için, örneğin, Binius veya GKR fikirlerine dayanan yüksek verimli STARK protokollerinin daha fazla gelişmeye ihtiyacı var,” diyor.
Verkle Ağaçları ve STARK’ların Benimsenmesi
Başlangıçta, The Verge’in temel amacı, daha kompakt kanıtlar sağlayan ve Ethereum bloklarının durumsuz doğrulamasını mümkün kılan bir veri yapısı olan Verkle ağaçlarını benimsemekti. Ancak kapsam, SNARK’lar (Succinct Non-Interactive Arguments of Knowledge) ve STARK’lar (Scalable Transparent Arguments of Knowledge) gibi gelişmiş kriptografik kanıtların kullanımını da içerecek şekilde genişledi. Bu teknolojiler, bir tarafın belirli bir bilgiye sahip olduğunu, bilgiyi açıklamadan kanıtlamasına olanak tanır ve karmaşık işlemlerin hızlı bir şekilde zincir üzerinde doğrulanmasını sağlar.
Donanım ve Merkezsizleşme
GPU’lar, FPGA’lar ve ASIC’ler gibi özel donanımlar kullanarak kanıt üretiminde yapılan gelişmeler, özellikle layer 2 çözümleri için umut vericidir. Ancak Buterin, layer 1 için özel donanıma aşırı bağımlı olmaktan kaçınılması gerektiğini vurguluyor. Hedef, kanıt üretiminin Ethereum kullanıcılarının geniş bir alt kümesinin kapasitesine uygun olmasını sağlayarak yüksek bir merkezsizlik seviyesinin korunmasını sağlamaktır.
Buterin, “İlk katmanı yüksek derecede merkezsiz tutmak istiyoruz, bu da kanıt üretiminin Ethereum kullanıcılarının oldukça büyük bir alt kümesinin kapasitesine uygun olması gerektiği anlamına geliyor,” diyor.
Gas Maliyetleri ve Karmaşıklık
Execution-Environment-Forgetful (EOF) mekanizmalarının tanıtılması, multi-dimensional gas maliyetlerinin uygulanmasını kolaylaştırabilir. Bu, child çağrılarındaki tamamlanmamış gas işlemleriyle ilgili karmaşıklıkları çözme konusunda yardımcı olabilir.
Buterin, “Eğer EOF aynı anda tanıtılırsa, multi-dimensional Gas daha kolay hale gelecektir,” diyor. “Çünkü multi-dimensional Gas’in icrası için en büyük karmaşıklıklardan biri, child çağrılarındaki tamamlanmamış gas işlemlerini yönetmektir, bu da EOF tarafından yasaklanır (ve yerel hesap soyutlaması, mevcut part-Gas child çağrılarının ana kullanım durumu için bir protokol alternatifi sunacaktır).”
Merkezileşme ve Güvenlik Arasındaki Denge
The Verge aşaması, merkezileşme ile güvenlik arasında dikkatli bir denge gerektiriyor. Buterin, kanıt üreticilerinin “standart” donanım gereksinimleri konusunda topluluk konsensüsüne ihtiyaç duyduğunu vurguluyor. Burada sorulan soru, kanıt üretiminin büyük ölçekli varlıklar için uygun olup olmadığı ya da daha küçük, tüketici düzeyindeki dizüstü bilgisayarlar için erişilebilir olup olmayacağıdır.
Buterin, “Ethereum bloklarını 4 saniyede kanıtlayabilen yüksek kaliteli tüketici dizüstü bilgisayarlarına mı ihtiyacımız var? Yoksa bunun arasında bir şey mi?” diye soruyor.
Geriye Dönük Uyumluluk ve Gas Maliyeti Değişiklikleri
Önemli değişiklikler, özellikle gas maliyetlerini etkileyenler, belirli uygulamalar için orantısız maliyet artışlarına yol açmamak için dikkatlice değerlendirilmelidir. Bu, geliştiricilerin kodu yeniden yazmalarını ve yeniden dağıtmalarını zorunlu kılabilir.
Buterin, “Diğer alanlardaki eksiklikler, daha agresif gas maliyeti değişiklikleri yapılarak telafi edilebilir, ancak bu, belirli uygulamalar için maliyetleri orantısız şekilde artırma ve geliştiricilerin ekonomik olarak uygulanabilir kalabilmek için kodu yeniden yazmalarını ve yeniden dağıtmalarını sağlama olasılığını artırır,” diye uyarıyor.
The Verge, Ethereum’un Uzun Vadeli Konsensüs Yeniden Tasarımıyla Bağlantılıdır
The Verge, Ethereum’un proof-of-stake konsensüsünün uzun vadeli bir yeniden tasarımının parçasıdır ve SNARK dostu olmayı optimize etmeye odaklanmaktadır. Bu süreç, single-slot finality, Orbit ve imza şemaları gibi değişiklikleri içermektedir.
Buterin, etkili bir konsensüs sağlanmasının birkaç yıl süreceğini ve bu sürecin güvenlik analizlerinin kapsamlı bir şekilde yapılmasını ve Poseidon gibi “radikal” hash fonksiyonlarının uygulanmasını gerektireceğini vurguluyor.
Sonuç
The Verge, Ethereum’un verimliliğini, güvenliğini ve merkezsizliğini artırmayı amaçlayan karmaşık bir girişimdir. Durumsuz istemci doğrulaması, depolama ihtiyaçlarının azaltılması ve düğümlerin telefonlar ve akıllı saatlerde çalıştırılabilir hale getirilmesi gibi yenilikler, Ethereum ağının yeteneklerini ve erişilebilirliğini önemli ölçüde geliştirebilir. Bu yenilikler, Ethereum’un gelecekteki potansiyelini daha da güçlendirecek ve blockchain dünyasında devrim yaratabilir.
